Soru:
Birçok namaz kılan kişi - Allah onlara hidayet versin - namazda imama önce davranıyorlar. Yani imam sözünü bitirmeden önce hareket ederler. Örneğin, imamın sesi, rükû veya secde deye giderken "Allahu Ekber" dediğinde, kesilmeden önce onlar eğilip kalkarlar. Peki, bu durumda onların namazı geçerli midir, veya böyle yaptıklarından dolayı günah yazılır mı?
Cevap:
Cemaatin görevi imamı takip etmektir, ondan önce davranmak/onunla yarışmak değil. (İmamdan) önce davranmak haramdır ve takip etmek ise vaciptir. Bu nedenle, onların imamdan önce davranmak veya onunla aynı zamanda hareket etmeleri doğru değildir. Peygamber (Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun) şöyle buyurmuştur:
{إنما جعل الإمام ليؤتم به، فلا تختلفوا عليه، فإذا كبر؛ فكبروا، ولا تكبروا حتى يكبر، وإذا ركع؛ فاركعوا، ولا تركعوا حتى يركع، وإذا قال: سمع الله لمن حمده فقولوا: ربنا ولك الحمد، وإذا سجد؛ فاسجدوا، ولا تسجدوا حتى يسجد}
"İmam, ancak kendisine uyulsun diye imamdır. Bu sebeple o tekbir alınca siz de tekbir alınız. Rükûa varınca, siz de rükû yapınız. 'Semi'Allahu limen hamideh' derse, siz de 'Rabbena leke’l-hamd' deyiniz. O secde de ederse siz de secde de edin. O oturarak namaz kılarsa, siz de oturarak namaz kılın."
Ve Peygamber (Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun) şöyle demiştir:
{إني إمامكم فلا تسبقوني بالركوع، ولا بالسجود، ولا بالقيام، ولا بالانصراف}
"Ben sizin imamınızım, bu yüzden beni rükû'da, secde de, ayakta dururken veya selâm verirken geçmeyin."
Eğer cemaat imamdan önce davranırsa, namazları geçersiz olur - Allah'tan afiyet dileriz. Peygamber (Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun) şöyle buyurmuştur:
{أما يخشى الذي يرفع رأسه قبل الإمام أن يحول الله رأسه رأس حمار، أو يجعل صورته صورة حمار}
"Başını imamdan önce kaldıran kimse; Allah’ın, onun başını eşek başına veya suretini eşek suretine çevirmesinden korkmaz mı?" - Allah'tan afiyet dileriz. Bu cezasıdır, bu büyük bir tehlikedir. (İmamdan) önce davranmak haramdır, önce davranır da imama dönüp tabi olmadığı takdirde namazı geçersiz olur.
Eş zamanlı hareket etmek mekruh yada haram olabilir; kaynak metinlerin açık anlamına göre, haramdır. Eğer imam tekbir getirmişse fakat sesi henüz kesilmeden veya rükua tam olarak varmadan tekbir getirirse, rükû ve tekbiri geçerli sayılır; ancak sünnete aykırı hareket etmiş olur.
Müminin dikkat etmesi gereken şey, imamın sesi kesilene kadar, rükua gidişini tamamlamasına kadar, secde deye gidişini tamamlamasına kadar beklemek, böylece ona öncülük etmemektir. Ne (İmamdan) önce davranır, ne de eşlik eder; fakat imamın arkasından hareket eder. Peygamber (Allah'ın salât ve selâmı üzerine olsun) demiştir ki:
{ولا تكبروا حتى يكبر، ولا تركعوا حتى يركع} "Tekbir getirmeyin, o getirmeden önce; rükua gitmeyin, o gitmeden önce." Ve demiştir ki: {فكبروا إذا كبر} "Eğer tekbir getirirse, siz de getirin." Bu, ona doğrudan bağlı olacağını gösterir, ama ondan sonra, ne onunla birlikte ne de ondan önce.
Bu yüzden, müminin dikkat etmesi gereken şey, bu konuları gözetmektir ve imamın sesi kesilene kadar hareket etmemektir. Eğer sesi kesilirse tekbir getirir; eğer rükua gidip tamamlarsa, rüku eder; eğer secde deye gidip tamamlarsa, secde de eder. Böylece ne ondan önce hareket eder, ne de onunla birlikte, ve bu, namazının bozulmasında büyük bir risk oluşturur. Namazını farkında olmadan bozmaması için dikkatli olmalıdır.
Kaynak: Ses kaydı, Tercüme: Seyyid Ebu Abdillah
السؤال:
كثير من المصلين -الآن هداهم الله- يسابقون الإمام في الصلاة، وذلك أنهم يتابعون الإمام قبل أن ينقطع صوته، بمعنى: أنه إذا قال في الركوع والسجود: الله أكبر؛ تجدهم راكعين قبل أن ينقطع صوته، وكذلك في الخفض، والرفع، السؤال هنا: هل صلاتهم في هذه الحالة صحيحة، أم يلحقهم إثم على فعلهم هذا؟
الجواب:
الواجب على المأمومين متابعة الإمام، وعدم المسابقة، فالمسابقة محرمة، والمتابعة واجبة، فليس لهم أن يسابقوه، وليس لهم أن يوافقوه، وعليهم أن يتابعوه، قال النبي ﷺ: إنما جعل الإمام ليؤتم به، فلا تختلفوا عليه، فإذا كبر؛ فكبروا، ولا تكبروا حتى يكبر، وإذا ركع؛ فاركعوا، ولا تركعوا حتى يركع، وإذا قال: سمع الله لمن حمده فقولوا: ربنا ولك الحمد، وإذا سجد؛ فاسجدوا، ولا تسجدوا حتى يسجد الحديث، وقال -عليه الصلاة والسلام-: إني إمامكم فلا تسبقوني بالركوع، ولا بالسجود، ولا بالقيام، ولا بالانصراف يعني السلام.
فالواجب عليهم أن يتابعوه، وألا يسابقوه، والمسابقة تبطل الصلاة، إذا سبق الإمام؛ بطلت صلاته -نسأل الله العافية- يقول النبي ﷺ: أما يخشى الذي يرفع رأسه قبل الإمام أن يحول الله رأسه رأس حمار، أو يجعل صورته صورة حمار نسأل الله العافية، فهذه عقوبة، هذا خطر عظيم، فالمسابق تحرم عليه المسابقة، ومسابقته تبطل صلاته، إلا إذا رجع وتابع الإمام.
وأما الموافقة فمكروهة، أو محرمة، بل ظاهر النصوص تحريمها، ولكن إذا فعلها بأن كبر بعد تكبير إمامه، لكن قبل أن ينقطع صوته، وقبل أن يستوي راكعًا؛ أجزأت الركعة، وأجزأ التكبير، لكنه خالف السنة.
فالواجب عليه أن ينتظر حتى ينقطع الصوت، حتى يستوي الإمام راكعًا، حتى يستوي ساجدًا، حتى يكون قد تابع من دون مسابقة .. لا يسابق، ولا يوافق، ولكن يكون بعد إمامه؛ لأن الرسول ﷺ قال: ولا تكبروا حتى يكبر، ولا تركعوا حتى يركع وقال: فكبروا إذا كبر فكبروا، فهذا يدل على أنه يتصل به مباشرة، لكن بعده، لا معه، ولا قبله.
فالواجب على المأموم أن يلاحظ هذه الأمور، وألا يتحرك حتى ينقطع صوت إمامه، إذا انقطع صوته؛ كبر، وإذا استوى راكعًا؛ ركع، وإذا استوى ساجدًا؛ سجد، حتى لا يحط قبله، ولا يكون معه، وفيه خطر عظيم في بطلان صلاته، فليحذر أن تبطل صلاته، وهو لا يشعر.