Soru:
Sakal kesmenin helal olduğuna kasıtlı bir şekilde inanan kimse kafir olurmu? İbn Ömer'den (radıyallahu anh) gelen hadis sakalın uzatlmasının vacibiyyetini, kesmenin ise haramlılığını gerektiri mi yoksa onun müstehap olduğunu mu gerektirir?
Cevap:
İbn Ömer (radıyallahu anh)'dan gelen hadise göre Nebi'nin ﷺ şöyle buyurduğu sabit olmuştur:
{قصوا الشوارب وأعفوا اللحى خالفوا المشركين}
Bıyıkları kısaltın ve sakalları uzatın. Müşriklere muhalefet edin. [1]
Hadisin sıhhati üzerinde ittifak edilmiştir.
Sahihi Müslimde ise Ebu Hureyre(r.a)'den rivayetle Nebi ﷺ şöyle buyurmuştur:
{جزوا الشوارب وأرخوا اللحى خالفوا المجوس}
Bıyıkları kısaltın ve sakalları uzatın. Mecusilere muhalefet edin. [2]
Zikredilen hadislerde ki bu lafız sakalın bırakılması ve uzatılmasının vücubiyyetini, tıraş etmenin ve kısaltmanın haramlılığını gerektiriyor. Çünkü bunun hilafına delil olmadığı müddetçe emirlerde ki asl olan vücubiyyettir, nehilerde ise haramlılıktır. Bu ehli ilim yanında itimada şayan (bir kaidedir.) Nitekim Allah sübhanehu buyuruyor ki:
{وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ }
Peygamber size ne verdiyse onu alın, size ne yasakladıysa ondan da sakının. Allah'a karşı gelmekten sakının. Şüphesiz, Allah'ın azabı çetindir. [Haşr Suresi, 7. Ayet]
Ve Allah azze ve celle şöyle buyurmuştur ki:
{فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}
Bu sebeple, onun emrine aykırı davrananlar, başlarına bir belâ gelmesinden veya kendilerine çok elemli bir azap isabet etmesinden sakınsınlar. [En Nur Suresi, 63. Ayet]
İmam Ahmed (rahimehullah) dedi ki: Fitne şirktir. Kalbinde eğrilik olduğu halde Nebi (s.a.v)'in sözünün bir kısmını reddedildiği zaman helak olunulması umulur. Kitap ve sünnette bu ve benzeri hadislerdeki durumun müstahap olduğuna dair bir delil yoktur. Tirmizi'nin Ebu Hureyre (r.a)'den rivayet ettiği hadise gelince Nebi ﷺ şöyle buyurmuştur: {أنه كان يأخذ من لحيته من طولها وعرضها} "Sakalının eninden ve boyundan keserdi."Ehli ilmin yanında bu hadis problemlidir. Çünkü onun isnadında ki Ömer b. Harun el-Belhi diye çağrılan adam yalancılıkla itham edilmiştir. O bu hadisle kendisi dışında bu hadise muhalif olan sahih hadisleri rivayet eden hiç kimse bu hadisi rivayet etmeyerek yalnız kalmıştır. Şu bilinmelidir ki o geçersizdir. Ona güvenmek caiz değildir. Sahih Sünnet'e muhalefet konusunda onunla delil getirilemez. Allah Müsteandır. Şüphesiz sakalı kesmek büyük günahtır. Çünkü sakalın hepsini kesmek aşırı derecede münkeri işlemek ve kadına benzemektir. Kısaltmaya ve hafif sakalı bırakmaya gelince şüphesiz bu da kerih bir iş ve sahih sünnete aykırıdır. Lakin tıraş etmek gibi değildir. Bu fiilleri işleyenlerin hükmüne gelince o asidir, kafir değildir. Şayet bunun hatalı bir düşünceyle veya bazı alimleri taklit etmesiyle helal olduğuna inanırsa (bu böyledir.) Ona nasihat etmeli ve onu bu fiilden sakındırmalıdır. Çünkü sakalın komplesi hakkındaki hüküm ehli ilim arasında tartışmalıdır. Salıverilmeli midir veya kısaltılmalı mıdır? şeklinde. Tıraşa gelince ehli ilimden bir kişi dahi onu kesmenin caiz olduğunu söylediği bilinmiyor. Lakin zannına göre cahilce inanmasından veya taklitten dolayı o kafir olmaz.
Ancak delillerin açıklığından dolayı dinin zaruri bilinen yasaklarını şayet müstehap görenin müslümanlar arasında yaşadığı halde müstehap görmesi büyük bir küfürdür. Şayet kafirler arasında veya ehli ilimden uzak bir yerde yaşıyorsa o kendisine açıklanması gerekenler gibidir. Açıklandığı halde müstehaplığında hala ısrar ediyorsa kafirdir. Mesela: zina, içki, domuz eti ve benzerleri bu gibi şeylerdendir. Bu ve benzerleri kitap ve sünnette delilleri açık bir şekilde dinin zaruri olarak haram kıldığı bilinen şeylerdir. Bu sebeple onu helal gördüğü zaman cahilliğine iltifat edilmez ve bu konuda önceden açıklandığı gibi cehaleti sayılmaz.
Kaynak: Şeyh İbn Baz'ın Fetvaları, Cilt 10, Sayfa 80
Tercüme: alifta.gov.sa الرئاسة العامة للبحوث العلمية والإفتاء
[1] Rivayet eden: Abdullah bin Ömer, Kaynak: Sahih El-Buhari, No: 5892
[2] Sahih Müslim | Temizlik Kitabı İçgüdülerin Özellikleri Bölümü (Hadis No: 603)